Zielony Ład UE (European Green Deal), ogłoszony w 2019 r., pozostaje kluczowym filarem polityki klimatycznej Unii Europejskiej. Jednak w 2025 roku – po ubiegłorocznych, czerwcowych wyborach do Parlamentu Europejskiego i w związku z powołaniem nowej Komisji Europejskiej – polityka ta przechodzi istotny przegląd i aktualizację. Przynajmniej tak deklarują czołowi europejscy politycy.
Kontekst zmian
Nowa Komisja działa w realiach:
- przeciągającej się wojny w Ukrainie,
- rosnących kosztów energii i życia w państwach członkowskich,
- silnego nacisku na odbudowę konkurencyjności przemysłowej,
- presji ze strony rolników i MŚP dotkniętych rygorystycznymi wymogami środowiskowymi,
- rosnących potrzeb w zakresie bezpieczeństwa i obronności.
Wydaje się jednak, że jednym z najbardziej istotnych czynników wpływających na zmianę polityki klimatycznej UE może być radykalna zmiana polityki, w tym gospodarczej przez administrację amerykańską. Administracja USA pod dyrygenturą Donalda Trumpa, zupełnie nie ogląda się wstecz, bez zahamowań zdaje się przeć do zmiany dotychczasowego status quo i konsensusu zachodniego świata co do kierunków polityki klimatycznej w skali globalnej. Komisja Europejska stara się odnaleźć w tej nowej sytuacji, ale jednocześnie zachować jak najwięcej z założeń European Green Deal. Jak dalece uda się zachować taką politykę balansowania i utrzymana kursu na bardzo wzburzonym oceanie, bez bardziej istotnych korekt kursu? Czas pokaże.
Zakres i cele aktualizacji
Nowa Komisja (na lata 2024–2029) nie wycofuje się z celów klimatycznych, ale stawia na:
- większy pragmatyzm i elastyczność w implementacji celów neutralności klimatycznej,
- równowagę między zieloną transformacją a bezpieczeństwem gospodarczym, energetycznym i militarnym,
- lepsze dostosowanie regulacji do możliwości MŚP,
- przesunięcie nacisku z legislacji na inwestycje i innowacje (np. zielone technologie, infrastruktura wodoru, energia jądrowa).
Najważniejsze kierunki rewizji Zielonego Ładu:
- Przegląd pakietu „Fit for 55”
Możliwe korekty w harmonogramie lub zakresie obowiązków dla sektorów najbardziej obciążonych (transport, rolnictwo, przemysł). - Ograniczenie nowych obciążeń dla rolnictwa
Strategia „Od pola do stołu” (Farm to Fork) zostaje przeformułowana lub częściowo zawieszona. - Rewizja systemu ETS 2 (dla transportu i budynków)
Zmiana kalendarza lub mechanizmów rekompensat dla gospodarstw domowych i MŚP. - Nowy plan inwestycyjny:
Ogłoszenie programu „Clean Industrial Deal”, który ma wspierać zielone inwestycje przy jednoczesnym wzmacnianiu konkurencyjności przemysłu. - Nowe podejście do ESG i raportowania CSRD
Wydłużenie terminów dla MŚP, uproszczenie wymagań raportowych, większe wsparcie narzędziowe.
Plany i terminy uszczegółowienia zmian strategii
- Lato–jesień 2025: przygotowanie nowej strategii Zielonego Ładu (Green Deal 2.0) jako elementu szerszego pakietu gospodarczego Komisji.
Zima 2025/2026: publikacja nowych priorytetów legislacyjnych i rewizji wybranych aktów prawnych (w tym ETS 2, LULUCF, dyrektywy CSRD i AFIR).
Wnioski (i nadzieje związane z korektami)
- UE utrzymuje klimat jako kluczowy kierunek strategiczny, ale wdrożenie celów będzie bardziej zniuansowane i dostosowane do aktualnych realiów geopolitycznych i gospodarczych.
- Nowy Zielony Ład będzie bardziej zintegrowany z polityką przemysłową, obronną i technologiczną.
- Przedsiębiorstwa mogą spodziewać się bardziej proporcjonalnych i realistycznych wymagań, zwłaszcza w zakresie raportowania ESG i transformacji energetycznej.
